Bidar Health

በእርግዝና ወቅት የሚከሰት የደም ግፊት ወይም (preclampsia) የእርግዝና ደም ግፊት የሚከሰተዉ መቼ ነዉ? አብዛኛዉን ግዜ በርግዝና 2ኛዉ አጋማሽ ማለትም ከሃያ ሳምንት በኋላ ይከሰታል፡፡ልጅ ከተወለደ በኋላም ሊከሰት ይችላል፡፡ መንስኤዉ ምንድን ነዉ? በተለያየ ጊዜ ጥናቶች ቢደረጉም አንዳንድ ሴቶች ለምን በእርግዝና ወቅት ደም ግፊት እንደሚይዛቸዉ በትክክል አልታወቀም ወይም የዚህን በሽታ መንስኤ ለይቶ ለማወቅ አልተቻለም፡፡ ነገር ግን ከዚህ በታች የተጠቀሱት ምክንያቶች ተጋላጭ ያደርጋቸዋል፡፡  እርግዝና የመጀመሪያቸዉ የሆነ  ከዚህ በፊት በእርግዝና ግዜ የደም ግፊት የታየባቸዉ ወይም በቤተሰብ ዉስጥ ተመሳሳይ ታሪክ ያላቸዉ  ከዚህ በፊት የደም ግፊት ፤ የኩላሊት ወይም ሁለቱም በሽታ የነበረባቸዉ  እድሜያቸዉ ከ 40 አመት በላይ የሆኑ  እርግዝናዉ መንታ ወይም ከዚያ በላይ ሲሆን  እንደ ስኳር አይነት ተጓዳኝ በሽታ ያለባቸዉ  ከመጠን በላይ የሰዉነት ክብደት አንዲት ነፍሰጡር ደም ግፊት ቢኖርባት በልጇ ላይ ምን ሊያስከትል ይችላል?  የልጁ ክብደት ከእርግዝና ጊዜ ጋር ሲታይ የቀነሰ ይሆናል  የዉሃ ሽንት መቀነስ  በእትብት በኩል ለልጁ የሚደርሰዉ ደም መቀነስ  እንዲሁም ጽንሱ በማህጸን ውስጥ እንዳለ ሊሞት ይችላል ምልክቶቹ ምንድን ናቸዉ?  የበሽታዉ የመጀመሪያ ደረጃ ላይ ምንም አይነት ምልክት አይታይም፡፡ በምርመራ ጊዜ የግፊት መጨመር (≥140/90) እና ሽንት ዉስጥ ያለዉ ፕሮቲን መጨመር ይታያል፡፡ ህመሙ አደገኛ ደረጃ ላይ ሲደርስ  ከባድ ራስ ምታት  የእይታ ለዉጥ(የእይታ ብዥ ማለት፤ የእይታ መጋረድ)  ትንፋሽ ማጠር  በሆድ የላይኛዉ ክፍል ላይ ከባድ የሆነ የህመም ስሜት  ከፍተኛ የደም ግፊት(≥160/110)  የፊት እና የእጆች ማበጥ በእርግዝና ወቅት የሚከሰትየደም ግፊትን ለመከላከል ምን ይደረግ? 1. ሁሉም ነፍሰጡር የቅድመ ወሊድ ክትትል እንዲያደርጉ ማበረታታት ፡- የደም ግፊቱ ከፍተኛ ደረጃ ደርሶ ትንፋሽ ሲያጥራቸዉ፤ ሲያንቀጠቅጣቸዉ እና አእምሮአቸዉን ሲያስታቸዉ ወደ ህክምና የሚሄዱ ነፍሰጡሮች በተደጋጋሚ ያጋጥማሉ፡፡ይህ ከመከሰቱ በፊት እርዳታ ማግኘት እንድትችል የቅድመ ወሊድ ክትትል ማድረግ አስፈላጊ ነዉ፡፡ 2. ደም ግፊት ያለባት ለመጸነስ የምታስብ ሴት የጤና ባለሙያ በማማከር ህመሙ በጤናዋ ላይ ችግር አለመፍጠሩን ለማጣራት የቅድመ እርግዝና ምርመራ ማድረግ ይኖርባታል፡፡ 3. ክብደቷ ከተገቢዉ በላይ ከሆነ ከእርግዝና በፊት መቀነስ ይኖርባታል፡፡ 4. የስኳር ህመም ያለባት ሴት ከማርገዟ በፊት ህመሟን በቁጥጥር ስር ማድረግ አለባት፡፡ 5. የእርግዝና ደም ግፊት የተጋለጡ እናቶችን ለመለየና የመከሰት እድሉን ለመቀነስ የቅድመ ወሊድ ክትትል በመጀመሪያ ሶስት ወር መጀመር

ለፈጣን እና ለጠንካራ ፀጉር_እድገት ምክንያቶች ትክክለኛ አመጋገብ፡- ፕሮቲን፣ ቫይታሚን (በተለይ ቢ ቪታሚኖችን) እና ማዕድኖችን (እንደ ብረት እና ዚንክ ያሉ) ያካተቱ የተመጣጠነ ምግብ መመገብ ጤናማ የፀጉር እድገትን ይረዳል።
የራስ ቆዳን ማሳጅ፡- ጭንቅላትን ማሸት ወደ ፀጉር ቀረጢቶች የደም ፍሰት እንዲጨምር ያደርጋል ይህም የፀጉርን እድገት ያበረታታል።
አዘውትሮ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ፡ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ የራስ ቆዳን ጨምሮ በሰውነት ውስጥ የደም ዝውውርን ያሻሽላል ይህም ጤናማ የፀጉር እድገትን ይረዳል።
በሙቀት የጋሉ የማስተካከያ መሳሪያዎችን ማስወገድ፡- እንደ ጠፍጣፋ ብረት እና ማድረቂያዎች ያሉ የሙቀት ማስተካከያ መሳሪያዎችን ከልክ በላይ መጠቀም ፀጉርን ሊጎዳ እና እድገቱን ይቀንሳል።
ለስላሳ የፀጉር እንክብካቤ ምርቶችን መጠቀም፡- በአንዳንድ ሻምፖዎች እና ኮንዲሽነሮች ውስጥ ያሉ ኬሚካሎች ፀጉርን ሊጎዱ እና እድገቱን ሊቀንሱ ይችላሉ። ለስላሳ እና ተፈጥሯዊ ምርቶችን መጠቀም ጤናማ የፀጉር እድገትን ለማበረታታት ይረዳል::
በቂ እንቅልፍ ማግኘት፡- እንቅልፍ ለፀጉር ጤንነትን ጨምሮ ለአጠቃላይ ጤና ጠቃሚ ነው። በእያንዳንዱ ምሽት በቂ እረፍት መተኛት ጤናማ የፀጉር እድገትን ይረዳል።
ጭንቀትን መቆጣጠር፡- ጭንቀት የፀጉር መርገፍን ወይም እድገትን ጨምሮ የተለያዩ የጤና ችግሮችን ያስከትላል። እንደ ማሰላሰል ወይም ዮጋ ባሉ የመዝናኛ ዘዴዎች ውጥረትን መቆጣጠር ጤናማ የፀጉር እድገትን ለማበረታታት ይረዳል።

19 አስደናቂ እውነታዎ19 አስደናቂ እውነታዎች ስለ እርግዝና 1. አንዲት ሴት በእርግዝናዋ አጋማሽ ከበፊቱ ከነበራት የሰውነት ደም መጠን ከግማሽ በላይ ይጨምራል፡፡ ከዚህም ጋር የልብ መጠን እንዲሁም የእግር ቁመትም እንዲሁ ይጨምራል፡፡
2.የእርጉዝ ሴት ማህፀን ዘጠነኛ ወር ሲደርስ ከእርግዝና በፊት ከነበረው መጠን 500 እጥፍ ይጨምራል፡፡
3. ጨቅላ ህፃናት እናታቸው ማህፀን ውስጥ ሆነው ያለቅሳሉ፡፡ ነገር ግን የሽንት ውሃ ውስጥና ብዙ የቅባትና የጡንቻ ክፍል ስላለ ወደ ወጪ አይሰማም፡፡
4. እርጉዝ ሴት በእርግዝና ጊዜዋ ቃር ወይም የጨጓራ ማቃጠል ከበዛባት የምትወልደው ልጅ ፀጉር በጣም ብዙና ወፍራም ይሆናል፡፡ ይህ የሚሆነው ፀጉር የሚያበዛው ሆርሞን የጨጓራ ቱቦንም ስለሚያላላ የጨጓራ አሲድ ወደ ላይ እንዲመለስ ስለሚያደርግ ነው፡፡
5. አንድ የተረገዘ ህፃን ገና የ5 ወር እርግዝና ላይ አይነምድር ማምረት ይጀምራል፡፡ ነገር ግን ወደዉጪ ሳያስወጣ እስኪወለድ ድረስ ይቆይና ከተወለደ በኋላ በ1-2 ሰዓት ውስጥ ያስወግዳል፡፡
6. ጨቅላ ህፃናቶች ገና እናታቸው ማህፀን ውስጥ ሳሉ እናታቸው የምትበላውን ምግብ ጣዕም መቅመስ ይችላሉ በተደጋጋሚ አንድ ነገር ከተመገበችም ከተወለዱ በኋላ ያንን ምግብ የበለጠ ሊወዱ ይችላሉ፡፡
7. ይህ ብቻ አይደለም ከተረገዙ ወደ ሰባት ወር ላይ ሲደርሱ ማሽተትም ይችላሉ፡፡ እንደውም የሽንት ውሃ ውስጥ ስላሉ በተለይ መጥፎ የሆነ ሽታ ሊረብሻው ይችላል፡፡
8. ጨቅላ ህፃናት ማህፀን ውስጥ የእናት አባታቸውን ድምፅ መለየት ይችላሉ፡፡ ከዚህም አልፎ ሙዚቃና ለስለስ ያሉ ድምጾች ያዝናናቸዋል፡፡በተቃራኒው ከፍ እያሉ ድምጾች ሊያስደነግጣቸው ይችላል፡፡
9. አንዲት ሴት የመውለድ ወሯ ሲገባ የጡቶቿን ጫፎች በማሸት ምጧ እንዲመጣ ያለውን እድል መጨመር ትችላለች ይህ ጡትን ማሸት (oxytocin) የተባለውን ሆርሞን ስለሚጨምር በዝያውም ምጥ ስለሚያመጣ ነው፡፡
10. እርጉዝ ሴቶች ወደ ጭንቅላታቸው የሚደርሰው ኦክስጅን መጠን ለህፃኑ ስለሚካፈልና በመጠን ስለሚቀንስ የመርሳትና የመሳሳት ችግር ሊያጋጥማት ይችላል፡፡
11. Progesterone የሚባለው በእርግዝና ጊዜ በብዛት የሚመረት ሆርሞን አንዲት እርጉዝ ሴት ብዙ ስራ አንዳትሰራና የተረገዘውን ህፃን በንጥረነገርም ሆነ በብዙ እንቅስቃሴ እንዳትጫጫነው እንቅልፍና መደካከም እንዲበዛ ያረጋል፡፡
12. አንዲት እርጉዝ ሴት ምግብ ስትበላ ምግቡ ተጣርቶ ቀድሞ ህፃኑን ከበላ በኋላ ነው ንጥረነገር ለሷ የሚደርሰው፡፡ ስለዚህ እሷ ብትመገብም መጀመሪያ የሚጠቀመው ህፃኑ ነው፡፡
13. እርጉዝ ሴቶች ፀሃይ ቆዳቸውን ሲነካቸው ቶሎ ያጠቋቁራቸዋል፡፡ ስለዚህ ከፀሀይ እራሳቸውን ቢከላከሉ ይመረጣል፡፡ ነገር ግን vitamin D የሚባለውን ከፀሀይ የሚገኘውን ንጥረነገር ከወተት እና እንቁላል ማግኘት ይገባቸዋል፡፡
14. ብዙ ያልተለመደ ቢሆንም አንዳንድ ባሎች ሚስታቸው በእርግዝና ጊዜ የሚያጋጥማት ህመሞች ሊሰማቸው ይችላል፡፡ አንደ የሆድ መወጠር, ወደ ላይ ማለት, እንዲሁም ሆድ ቁርጠትን ጨምሮ ሚስታቸው ብዙ የሆነ progesterone መጠን ስለምታመርት እንዲሁም ይህ በቆዳ ሊተን ስለሚችል ወደሱ ስለሚተላለፍ የሚከሰት ነው፡፡
15 ጨቅላ ህፃናት በእርግዝና ጊዜ ህልም ያያሉ፡፡ ምን አይነት ህልም እንደሚያዩ ማወቅ ባይቻልም (REM) የሚባለው የእንቅልፍ የመጀመሪያው ክፍል ፍጥነት ያለው የአይን እንቅስቃሴ ስለሚታይ ህልም አንደሚያዩ ያረጋግጣል፡፡
16 ብዙ እርጉዝ ሴቶች የተለየ የምግብ አምሮት ቢኖራቸውም አንዳንዴ በተለየ ሁኔታ ምግብ ያልሆኑ እንደ ቀይ አፈር፣ ሳሙና፣አመድ እና አሸዋ ያሉ ነገሮች ማሽተትና መብላት ሊያምራቸው ይችላል፡፡ ይህ ሲከሰት ዶክተሮትን ማማከር ተገቢ ነው፡፡
17 አንዲት እናት በምጥ ከወለደች በኋላ አስከ አንድ ቀን ድረስ ምጡ ላይቆም ይችላል፡፡ ከእናት እናት መጠኑ ቢለያይም የማህፀን መድማትን ለመከላከልና ማህፀን ቦታው እንዲመለስ ለማድረግ ምጡ ከወለደች በኋላ ለጥቂት ጊዜያት ሊቆይ ይችላል፡፡
18 የጨቅላ ህፃናት መስሪያ ክፋዩች(Cells) በእርግዝና ጊዜ ወደተለያዩ የእናት ክፍሎች ይሄዳሉ ወደ ልቧ፣ኩላሊት፣ቆዳ፣ጡንቻና ሳምባዋ ገብተው እሷንም ይጠግናሉ፡፡ ስለዚህ የእያንዳንዱ ልጆቿ ቅሪት ክፋዩች ውስጧ በህይወቷ ሙሉ ይኖራል ማለት ነው፡፡
19 ለመጀመሪያ ጊዜ አንዲት እርጉዝ ሴት ስትወልድ የዳሌ አጥንቶቿን መሀል ለመሀል የሚያያይዝ ቀጭን አጥንት ይላቀቅል፡፡ ከዚያ በኋላ ተመልሶ አይጋጠምም፡፡

የኩላሊት ጠጠር አጋላጭ ሁኔታዎች የሰውነት ድርቀት፡- በቂ ውሃ አለማግኘት የኩላሊት ጠጠር እንዲፈጠር ያደርጋል።
የቤተሰብ ታሪክ፡- ከቤተሰብዎ ውስጥ አንድ ሰው የኩላሊት ጠጠር ካለበት፣ እርስዎ የመፍጠር ዕድላቸው ከፍተኛ ነው።
ከመጠን ያለፈ ውፍረት፡- ከመጠን ያለፈ ውፍረት ወይም ውፍረት ለኩላሊት ጠጠር የመጋለጥ እድልን ይጨምራል።
አመጋገብ፡- በጨው፣ በስኳር እና በእንስሳት ፕሮቲን የበለፀገ አመጋገብ የኩላሊት ጠጠርን የመፍጠር አደጋን ይጨምራል።
የህክምና ሁኔታዎች፡- እንደ ሪህ፣ ሃይፐርፓራታይሮዲዝም እና የሽንት ቱቦ ኢንፌክሽን ያሉ አንዳንድ የጤና እክሎች የኩላሊት ጠጠር የመፍጠር እድልን ይጨምራሉ።
መድሃኒቶች፡- እንደ ዳይሬቲክስ እና ካልሲየም ላይ የተመሰረቱ አንታሲዶች ያሉ አንዳንድ መድሃኒቶች የኩላሊት ጠጠርን የመፍጠር እድልን ይጨምራሉ።
እድሜ እና ጾታ፡- ወንዶች ከሴቶች ይልቅ ለኩላሊት ጠጠር የመጋለጥ እድላቸው ከፍተኛ ነው፡ በእድሜ መግፋትም እድሉ ይጨምራል።
የአኗኗር ዘይቤ፡- ሲጋራ ማጨስ እና አልኮሆል መጠጣት ለኩላሊት ጠጠር የመጋለጥ እድልን ይጨምራል።
ጂኦግራፊ፡- በሞቃታማና ደረቅ የአየር ጠባይ ውስጥ የሚኖሩ ሰዎች በድርቀት ምክንያት ለኩላሊት ጠጠር የመጋለጥ እድላቸው ከፍተኛ ነው።
የቀዶ ጥገና ወይም የህክምና ሂደቶች፡- የሽንት ቱቦን የሚነኩ አንዳንድ የቀዶ ጥገና ወይም የህክምና ሂደቶች የኩላሊት ጠጠርን የመጋለጥ እድልን ይጨምራሉ።

ጡት ማጥባት ለህፃናት እና እናቶች ያለው ጠቀሜታ ጡት ማጥባት ከፍተኛ ጠቀሜታ አለው፡፡ ህፃናት በተወለዱ በአንድ ሰዓት ውስጥ የእናት ጡት ወተት መጀመር አለባቸው፡፡ የእናት ጡት ወተት በውስጡ ከፍተኛ የሆነ ንጥረ ምግብ ከመያዙም ባሻገር ህፃናት በተለዩ በሽታዎች እንዳይጠቁ ከፍተኛ የሆነ በሽታን የመከላከል አቅም በውስጡ አለው፡፡ ከዚህም በተጨማሪ ጡት ማጥባት ለህፃናቱም ሆነ ለእናቶች እጅግ ብዙ ጠቀሜታ አለው፡፡ ለእናቲቱ ያለው ጠቀሜታ 

የወር አበባ ጊዜ ሕመም እንዴት ይታከማል? የሚያሰቃዩ የወር አበባዎች ምን ይመስላሉ? ህመም ያለው የወር አበባ ያላቸው ሴቶች በታችኛው የሆድ ክፍል ውስጥ ቁርጠት አለባቸው። ቁርጠት ቀላል ወይም መጥፎ ሊሆን ይችላል. እንዲሁም በጀርባዎ ወይም በጭኑዎ ላይ ህመም ሊኖርብዎት ይችላል. ህመም ብዙውን ጊዜ የሚጀምረው በወር አበባዎ ወይም በወር አበባዎ ከመጀመሩ በፊት ነው. አንዳንድ ሴቶች በተጨማሪ እኚሕ ምልክቶች አላቸው: